Warto wiedzieć
Metoda sylabowa to skuteczna metoda nauki czytania opracowana przez doświadczonego logopedę prof. Jagodę Cieszyńską. Podstawowym założeniem metodologicznym w proponowanej strategii jest nauka czytania sylabami. Dzieci uczą się odczytywać sylaby, a nigdy pojedyncze spółgłoski, bo nikt nie słyszy spółgłosek w izolacji czyli oddzielnie wymawianych (przykładowo wymawiając spółgłoskę „t”, posługujemy się sylabą „ty” lub „te”).Poznawanie przez dziecko spółgłosek w sylabach zgodne jest z poglądami wybitnych językoznawców. Twierdzą oni, iż uświadomienie sobie, że wyrazy zbudowane są z sylab, jest dla dzieci w wieku przedszkolnym zadaniem łatwym. Umiejętność wydzielania głosek w wyrazach kształtuje się w dalszej kolejności, podczas nauki czytania i pisania. Profesor Jagoda Cieszyńska pisze:
Pierwszym poważnym błędem, będącym przyczyną późniejszych trudności szkolnych uczniów, jest podawanie dzieciom nazw liter. Rodzice mówią dzieciom: ‚to litera em, a to litera ce‚. Operowanie nazwami liter wymaga wiedzy metajęzykowej, której dzieci jeszcze nie posiadają i nie jest im ona konieczna na tym etapie nauki. Nazywanie liter przez dzieci podczas czytania powoduje powstawanie „wyrazów”, których dziecko nigdy w rzeczywistości nie słyszało. I tak kiedy uczennica klasy zerowej czyta ‚jotajotkao’ trudno, nawet dorosłemu, usłyszeć w tym wyrazie słowo jajko. Drugi błąd to głoskowanie wyrazów powodujące, iż podczas wymowy spółgłosek pojawia się element wokaliczny, np. dom – dy o my, dziecko zapisuje ‚dyomy’, tak bowiem słyszy „głoskowane” wyrazy.
Wczesna nauka czytania zaczyna się od nauki samogłosek.
Drodzy Rodzice,
naukę czytania zawsze realizujemy w trzech etapach:
1. Powtarzanie. Nauczyciel odczytuje głoski, a dziecko je powtarza. Aby ułatwić proces zapamiętywania należy zwrócić uwagę dziecka na układ ust podczas wymawiania poszczególnych samogłosek. Należy też posłużyć się ruchową wizualizacją (Y – uniesione ręce, i – palec na nosie obrazujący kropkę nad i).
2. Rozumienie (różnicowanie). Dorosły wskazuje samogłoskę a dziecko ją odczytuje lub odwrotnie – dorosły wymawia samogłoskę a dziecko ją wskazuje. Jeśli uczący się ma trudności z rozpoznaniem litery, można podpowiedzieć mu wykorzystując wizualizację ruchową lub eksponując układ ust podczas realizacji głoski.
3. Nazywanie (czytanie). Na tym etapie realizujemy zamianę rolami: raz dziecko uczy dorosłego a raz dorosły dziecko, np. uczeń odczytuje samogłoski lub nazywa przedstawione na ilustracjach sytuacje, natomiast terapeuta wskazuje odpowiednią literę. Zamiana ról powoduje, ze maluch chętnie powtarza głoski, aby uczyć dorosłego, przy okazji w sposób zabawowy utrwala swoją wiedzę.
Samogłoski A E I O Ó U Y Sylabki: PA PE PI PO PÓ PU PY Sylabki MA ME MI MO MÓ MU MY
BA BE BI BO BÓ BU BY (aby łatwiej zapamiętać obraz graficzny litery spółgłoski B pokazujemy nadęte policzki jak balonik)
LA LE LI LO LÓ LU( nie wprowadzamy sylaby LY, bo nie istnieje w polszczyźnie wyraz z takim układem głosek)
FA FE FI FO FÓ FU FY
WA WE WI WO WÓ WU WY
TA TE TI TO TÓ TU TY
DA DE DI DO DÓ DU DY
Dopiero, gdy dziecko opanuje sylabki z jedną spółgłoską np. z P to możemy przejść do kolejnych z M albo gdy opanuje z M to przechodzimy do B
Pracujemy wg 3 etapów, zawsze litery drukowane, czcionka Arial, gdy opanują sylaby z PA, MA….. można łączyć sylabki w wyrazy np. PUMA, POLE, MAMA MEWA, BELA LIPAitp.
Propozycje zabaw:
- Powtarzanie za rodzicem- dorosły czyta dziecko powtarza.
- Różnicowanie np. pokaż gdzie jest sylaba BA pokaż gdzie jest sylaba BU ( zawsze stosujemy duże litery)
- Odczytywanie samych sylabek w ciągu oraz dziwnych wyrazów złożonych z sylabik np. BULI, MEPU
- Nadawanie imion np. zwierzętom, zabawkom
- Gra typu Piotruś dobieranie takich samych sylabek w pary
- Domino z sylabek już poznanych
Dlaczego warto uczyć czytania małe dzieci?
- wczesna nauka czytania daje ogromne możliwości formowania intelektu dziecka, poprzez czytanie kształtuje się wyobraźnia,
- wczesne czytanie jest drogą do nabycia systemu językowego dla dzieci z deficytami w zakresie rozwoju języka,
- czytanie daje możliwość poszerzenia rozwoju poznawczego – dziecko czytające ma nieograniczony dostęp do wiedzy,
- umiejętność czytania pomaga dzieciom w budowaniu poczucia pewności siebie, wiary we własne możliwości,
- nauka czytania rozwija mózg – wpływa na mózgową organizację funkcji językowych, pobudza do wzrostu środkową część spoidła wielkiego,
- dziecko, które nauczy się czytać przed pójściem do szkoły, ma szansę na dużo efektywniejsze rozpoczęcie nauki szkolnej,
- nauka czytania jest sposobem na twórcze i efektywne spędzenie czasu pomiędzy rodzicem, a dzieckiem,
- metoda uwzględnia możliwości percepcyjne oraz etapy rozwoju mowy dzieci.
W razie pytań lub wątpliwości służę radą. Powodzenia!